De metafoor van de trechter

Als de huidige trend doorzet dan zal de menselijke samenleving in 2030 twee keer zoveel vragen van onze planeet dan waar ze in kan voorzien. Het gevolg van leven boven de draagkracht van de planeet is dat ecosystemen worden afgebroken, hulpbronnen verdwijnen en dat afval zich ophoopt in de lucht, op het land en in het water. De gevolgen daarvan - zoals tekorten aan schoon drinkwater en klimaatverandering - brengen het welzijn en de ontwikkeling van mensen wereldwijd in gevaar.

De wanden van de trechter vertegenwoordigen deze toenemende druk: onze toenemende vraag naar hulpbronnen en ecosysteem diensten, de afnemende capaciteit van de aarde om in deze middelen en diensten te voorzien, strengere wet- en regelgeving door de overheid, toegenomen druk van consumenten en de sociale spanningen als gevolg van machtsmisbruik en ongelijkheid.



Het belangrijkste element van deze metafoor is de systematische aard van de problemen waar we voor staan. Er zijn veel verschillende problemen, maar de algemene trend is dat deze problemen steeds vaker voorkomen en in steeds heftigere mate omdat ze een direct gevolg zijn van de manier waarop onze samenleving groeit en zich ontwikkelt.

De echte uitdaging zit hem er bijvoorbeeld niet dat we natuurlijke hulpbronnen gebruiken, maar dat onze samenleving systematisch onze consumptie jaar na jaar vergroot. En tegelijkertijd verminderen we ook systematisch het vermogen van natuurlijke systemen om te voorzien in de middelen en diensten die wij nodig hebben. Ook al weten we dat we minder en minder vis en bomen en olie hebben, blijven we meer energie en middelen investeren in het vinden, verwerken en consumeren hiervan. En we stoppen vaak niet totdat het systeem uiteenvalt - zie bijvoorbeeld de ineenstorting van de visserij op de Atlantische Oceaan. En terwijl we weten dat de groeiende kloof tussen rijk en arm bijdraagt aan sociale spanningen, geweld en een ondermijning van menselijke behoeften richten we ons vaak meer op het bouwen van veiligere grenzen dan dat we onze eigen manier van leven ter discussie stellen.

De metafoor van de trechter - waarbij de toestand steeds slechter wordt en de mogelijkheden voor verandering na verloop van tijd steeds beperkter worden - kan beangstigend zijn. Het kan ook hoop bieden. Het laat zien wat er mogelijk is wanneer we de manier waarop we leven veranderen en maakt duidelijk dat er geen betere tijd is om te handelen dan nu.