Meedenken met anderen, dat willen mensen vaak best wel. Maar als mensen ergens over hebben meegedacht wil dat nog lang niet zeggen dat ze ook mee willen doen. Actief tijd, energie en enthousiasme investeren willen mensen vooral met plannen waarvan ze voelen dat die van henzelf zijn, met plannen die aansluiten bij hun drijfveren.

Als aan dat soort voorwaarden niet voldaan wordt is de kans groot dat gemaakte plannen niet ten volle tot uitvoer komen, omdat ze weliswaar aansluiten bij sommigen, maar niet bij anderen. Dit kan er bijvoorbeeld toe leiden dat een deel van de mensen gewoon zijn eigen ding blijft doen, of dat een plan actief tegengewerkt wordt.

Hoeveel verhalen kennen we niet, bijvoorbeeld uit de wereld van ontwikkelingswerk, waar met de beste bedoelingen, plannen worden gemaakt, die niet voldoende passen bij de lokale situatie en bij de leefwereld van betrokkenen, die er dan vervolgens niks mee kunnen?

Dit is niet alleen het probleem met plannen maken in verre landen in culturen die ver van ons af staan. Iedere plan valt in een lokale situatie en in een lokale cultuur, en moet daar idealiter op aansluiten. Bij actie-onderzoek ga je daarom eerst op onderzoek naar de verschillende perspectieven en belangen van betrokkenen. Dat betekent dat een actie-onderzoeker zich daarin actief verdiept en dat in kaart brengt.

Dit is een behoorlijke tijdsinvestering, die overigens wel rendeert; mensen voelen zich gehoord en betrokken, en krijgen de kans zelf bij te dragen; er wordt een basis gelegd om een plan echt te ankeren. Door dit onderzoek, en door het vervolgens delen van de resultaten ervan, krijgen de betrokkenen, die uiteenlopende belangen en ideeën kunnen hebben, een beeld van elkaars invalshoeken en gaan ze het systeem als geheel beter begrijpen. Dit is de basis om na gezamenlijke reflectie samen oplossingsrichtingen te kiezen en de actieplannen te gaan opstellen.