Tijdens het onderzoek houdt de actie-onderzoeker zijn data bij in bijvoorbeeld een spreadsheet. Als het onderzoeken klaar is maakt de actie-onderzoeker een analyse. De uitkomsten daarvan worden gepresenteerd zoveel als mogelijk op een gevisualiseerde manier (denk aan een probleemboom, een mindmap, een flow chart, een venndiagram, er is van alles mogelijk).

De analyse bevat meestal beelden over de huidige situatie, en over gewenste situatie, geeft inzicht in oplossingsrichtingen, ideeën die er leven, middelen die er zijn, en obstakels die gevoeld worden. Het is belangrijk dat mensen zichzelf herkennen in die analyse. Zo'n analyse kan ook laten zien dat verschillende stakeholders zich druk maken over verschillende dingen, of welke oplossingsrichting het vaakst zijn genoemd en door wie (welk soort stakeholders) bijvoorbeeld.

Daarover wordt gezamenlijk gereflecteerd, in een of meerdere focusgroepen. Dit is denk ik de kracht van participatief actie-onderzoek. Vaak zijn meerdere focusgroepen nodig, bijvoorbeeld om eerst die resultaten te delen, deze te laten bezinken en daarna in een volgende focusgroep te gaan kiezen. Welke oplossingsrichtingen willen we uitwerken met elkaar? Dit kunnen er uiteraard meerdere zijn en het hangt ook af van de motivaties van mensen.

Het is heel belangrijk als actie-onderzoeker om op dit moment goed in te zoomen en mensen te bevragen wat ze nodig hebben om een oplossingsrichting te gaan uitwerken. Hoeveel tijd hebben ze bijvoorbeeld beschikbaar daarvoor? Onder welke voorwaarden willen ze deelnemen? Waaraan willen deelnemers zich committeren? Dit kan heel goed iets kleins zijn. Of alleen als het samen met iemand anders is.

Deze kant van de zaak wordt in veel planvorming totaal ondergemanaged, waardoor afspraken onduidelijk zijn en mensen onder onduidelijke voorwaarden in een onoverzichtelijk veld moeten stappen. En dat willen ze doorgaans niet, alhoewel men er soms gaandeweg pas achterkomt dat dit het geval is.

Hier is de actie-onderzoeker belangrijk: hij/zij helpt om de betrokkenen er een overzichtelijk en haalbaar plan van te maken.